WAAROM is een Preventieakkoord nodig?
“VWS werkt al jaren aan allerlei programma’s die de gezondheid bevorderen, maar met het Preventieakkoord willen we partijen aan ons committeren met ambities en maatregelen. Na vijf rondetafelgesprekken met ‘het land’ hebben we ons gericht op drie thema’s: roken, overgewicht en problematisch alcoholgebruik. De partijen zijn met drie ‘thematafels’ aan ons verbonden. De drie thematafels hebben ieder hun eigen voorzitter, Jolande Sap voor de ‘Tafel Roken’, Eric van der Burg voor de ‘Tafel Overgewicht’ en Leon Meijer voor de ‘Tafel Problematisch Alcoholgebruik’. Draagvlak van partijen staat voorop. Er worden veel afspraken gemaakt met organisaties over hun bijdragen. Ook neemt VWS maatregelen die verplichtingen opleggen. Staatssecretaris Blokhuis vervult daarbinnen een enthousiaste voortrekkersrol en is voorzitter van de zogenaamde verbindingstafel. Het is de bedoeling dat de thematafels worden voortgezet als het akkoord is gepubliceerd. Het RIVM monitort dan de afspraken en maakt hierover elk jaar een voortgangsrapportage. De voortgang wordt aan de thematafels besproken. Het Preventieakkoord zal niet vrijblijvend zijn. De ambities zijn leidend. Er kunnen nieuwe afspraken worden gemaakt en nieuwe partijen kunnen worden uitgenodigd aan de tafels.”
WELKE partijen zijn dat?
“Van zorgaanbieders, sportbonden, zorgverzekeraars, de VNG, GGD, GHOR, brancheverenigingen in de voedings- en alcoholindustrie, kinderboerderijen, de kinderopvang, onderwijs, natuurpartijen, gezondheidsfondsen, zorgaanbieders tot aan ABN-AMRO.”
WAT gaat het Preventieakkoord opleveren?
“Elke tafel heeft lange termijn ambities voor 2040 gemaakt. Maar ook korte termijn afspraken en doelen die in 2020 te realiseren. De lange termijn ambitie op roken is om in 2040 een rookvrije generatie te hebben: het aantal rokers onder jongeren onder de 18 jaar moet in 2040 op 0% liggen. Wat overgewicht betreft is de verwachting dat in 2040 bijna tweederde van de volwassenen overgewicht heeft. Nu is dat bijna de helft. De ambitie is om in plaats van een stijging, een daling te realiseren de komende 20 jaar. Dat is een hele forse ambitie. De tafel ‘Problematisch Alcoholgebruik’ richt zich op de probleemgroepen; zwangeren, jongeren onder de 18/excesdrinkers en onder de vijftig-plussers de gewoonte- of veel-drinkers. Met de bril van nu kun je deze ambities onrealistisch vinden. Maar het kan hè! Tot 2003 mocht je nog gewoon roken op kantoor. Dat is nu toch ondenkbaar? Zo snel kan het veranderen.”
WANNEER stoppen de supermarkten nou eens met dat snoep presenteren bij de kassa en neemt de voedingsindustrie zijn verantwoordelijkheid door hun producten niet vol te gooien met suiker en zout?
“De Lidls en andere supermarktketens en de brancheorganisaties zijn betrokken bij de totstandkoming bij het akkoord en voelen zich echt wel aangesproken. Dat geldt ook voor het bedrijfsleven. Ook zij beseffen terdege dat zij een verantwoordelijkheid hebben om de consumptie van suiker via frisdranken en zuivel te verminderen.”
WAAR ligt de grens van overheidsbemoeienis in het privédomein? Niemand zit te wachten op betutteling, toch?
“In de jaren zeventig vond men de invoering van de veiligheidsgordel in auto’s ook heel betuttelend. Hoe je het ook wendt of keert: roken, teveel eten en overmatig alcoholgebruik zijn gewoon erg slecht. En dat weet iedereen ook wel, alleen is ‘weten’ niet hetzelfde als ‘doen’. Dat de overheid zich inspant voor de gezondheid van alle Nederlanders is geen punt van discussie. Juist de overheid moet die handschoen oppakken en mensen stimuleren de goede keuzes te maken. Door afspraken te maken met diverse partijen die daarbij kunnen helpen, zoals we doen met het preventieakkoord, door campagnes en door regelgeving en prijsmaatregelen. Op verschillende manieren dus. En ja, dat kan als betutteling worden ervaren. Maar het is met een lichte aandrang, niet met de voet tussen de deur.”
Anja Zantinge, Coördinerend beleidsmedewerker van de directie Publieke Gezondheid ‘De invoering van de veiligheidsgordel werd ooit als betuttelend evaren’