'Wordt er vóór 31 januari 2017 een poging gedaan tot een aanslag op een Amerikaanse politicus?’ Met deze en zo’n 50 andere vragen oefenen de deelnemers van het ‘Superforecasting toernooi’. Een training in informatie vergaren, analytisch denken en objectiviteit. Marjolein de Ridder legt uit hoe dat in z’n werk gaat.

Strategische advisering is er altijd al geweest. Wat is er zo nieuw aan forecasting?

“Het vernieuwende van de methode die wij gebruiken is dat je probeert inschattingen ook daadwerkelijk te kwantificeren en daardoor meetbaar te maken. Vaak gaan we bij analyses over de toekomst alleen maar af op opinies van experts en wetenschappers, maar die maken over het algemeen heel vage voorspellingen: ‘het is waarschijnlijk dat…, het is mogelijk dat…’. Allemaal woorden die iedereen verschillend kan interpreteren. In een forecasting toernooi dwing je mensen een cijfer te plakken op hun uitspraken. Hoe waarschijnlijk is het? 30%? 80%? En dat dwingt je weer om op een andere manier te kijken naar informatie en je handelen en planning erop af te stemmen. Het vernieuwende van een toernooi is dat deelnemers directe feedback krijgen over hun prestaties.”

Hoe werkt dat toernooi?

“Er doen 56 mensen aan mee; de helft is van Buitenlandse Zaken en de andere helft van andere ministeries en organisaties, zoals onderzoeksinstellingen en denktanks. Als ze zo’n vraag krijgen over een aanslag, kunnen ze op het online toernooiplatform op de vraag klikken om een forecast uit te brengen.

Je kunt dan ook zien wat de anderen gedaan hebben, of ze door de tijd heen hun mening bijstellen en op basis van welke informatie ze dat doen. Als de vraag dan op 31 januari sluit, weten we of het wel gebeurd is (100%) of niet (0%). Dan kunnen de deelnemers gaan analyseren waarom ze het goed of fout hebben voorspeld en wat ze volgende keer anders kunnen doen.”

Hoe kom je tot een goede forecast?

“Goed onderbouwde forecasts maak je door informatie te verzamelen, te analyseren en je eigen inschattingen te updaten als nieuwe gegevens beschikbaar komen. Forecasters die dat volgens een bepaalde methode doen, scoren duidelijk beter, en blijven dat ook doen. We geven ze ook training om hun analytisch vermogen te verbeteren en cognitieve valkuilen te herkennen en te voorkomen. Hoe vaak komen de gebeurtenissen waar naar gevraagd wordt in het algemeen voor? Hoe vind je daar objectieve informatie over? Welke specifieke en subjectieve factoren spelen er mee? Hoe ga je om met informatie die het tegenovergestelde laat zien van wat jij denkt? En hoe kom je vervolgens tot een eigen oordeel? We trainen de deelnemers dus om grondig onderbouwde forecasts uit te brengen op basis van allerlei nieuwe inzichten uit de gedragswetenschappen.”

Is forecasting ook iets voor het onderwerp volksgezondheid?

“Er zitten vragen over volksgezondheid in het toernooi, bijvoorbeeld over de waarschijnlijkheid van een uitbraak van vogelgriep. Maar voor onderwerpen als e-health en vergrijzing kun je bijvoorbeeld ook vragen formuleren. Trends en ontwikkelingen op het gebied van de volksgezondheid kun je onderzoeken door te werken met deelonderwerpen. Dan kun je vervolgens specifieke vragen formuleren over de waarschijnlijkheid van gebeurtenissen. Ik hoop volgend jaar weer een training aan te kunnen bieden en dan zou het mooi zijn als er ook VWS’ers meedoen. In ieder geval krijg ik over de huidige training enthousiaste reacties binnen. En er is bij de rijksoverheid veel interesse om volgende keer mee te doen.”

En beantwoorden die VWS’ers die vragen over volksgezondheid dan ook als beste?

“Nee, dat hoeft niet. Het probleem is dat experts vaak juist heel erg gehinderd worden door hun kennis. Experts zijn opgeleid in een bepaalde discipline en hebben daarom moeite om buiten de grenzen daarvan te kijken.”

Kun je voorspellen wie de goede voorspellers worden?

“Dat zijn de mensen die houden van kennis vergaren, die het leuk vinden om in waarschijnlijkheden te denken én die in staat zijn hun eigen wereldbeeld ter discussie te stellen. Mensen die bovengemiddeld goed scoren worden zogenaamde superforecasters genoemd. Die kunnen we in gaan zetten bij beleidsvragen. Zo ver is het alleen nog niet, maar de resultaten uit de eerste toernooien in de VS bewijzen dat forecasting toekomst heeft.”

Wat is er zo speciaal aan park Vreugd en Rust?

“We waren op zoek naar een locatie voor ons trouwfeest. We woonden destijds in Bezuidenhout, en keken in en om Den Haag. Zo kwamen we terecht in Voorburg, bij Brasserie De Koepel in park Vreugd en Rust.  Dat is inmiddels mijn place to be. Samen met Oud-Voorburg.”

Zijn jullie nog Hagenaars?

“Nee, we wonen nu ook in Voorburg, op loopafstand van het park en het oude centrum. We waren al een tijdje aan het kijken naar een 'echt huis'. We woonden met veel plezier in Bezuidenhout, maar konden daar niets vinden. In Voorburg kwamen we een huis tegen dat op papier helemaal voldeed aan onze wensen. We zijn gaan kijken en hebben binnen het uur beslist. Pas een dag later zijn we de buurt gaan bekijken.”

Nog steeds met z’n tweeën?

“We hebben een tweeling van bijna vier, Simon en Elin, en Olaf van net twee. Toen we trouwden was mijn vader ernstig ziek. Dankzij heel veel hulp van Stichting Ambulancewens heeft hij ons trouwfeest toch nog kunnen bijwonen. Hij is een paar maanden later overleden, ik was toen net zwanger, dat heeft hij nog mee gekregen.”

Vertel eens wat meer over je gezin

“Mijn man werkt bij het Nederlands Forensisch Instituut; in zo’n echte bèta omgeving. Maar hij is gelukkig wel veel socialer dan de stereotype nerd. Van de tweeling is Simon de onderzoeker. Elin is van hen de woordvoerder. Olaf, de jongste, is een vaatje buskruit. Hij heeft veel temperament. Maar ik kan nog niet zien op wie van ons beiden hij lijkt.”

Dus met z’n vijven naar jullie Place to Be?

“In het weekeinde zijn we met regelmaat te vinden in Oud-Voorburg. Op zaterdag is daar de markt. We lunchen er af en toe. In de zomer gaan we met de kinderen naar de kinderboerderij in het park.”

Je mist Den Haag niet?

“In het begin wel. We hebben er met heel veel plezier gewoond. Toen we nog geen kinderen hadden, eindigde de werkdag regelmatig op Het Plein. We bleven daar dan lang genoeg borrelen tot we verdreven werden door politici. Ik vind Den Haag een statige stad. Een stad met een historische en een actuele waarde. En het is bijna magisch dat je gewoon over het Binnenhof kunt lopen.”

Is er nog een kans dat je ooit op het platteland gaat wonen?

“Mijn man is een Brabander. In het dorp waar hij is opgegroeid, komt geloof ik één keer per uur een bus. Ik vind zo’n rustige omgeving lekker voor een weekend of een vakantie. Maar er wonen? Nee. Er zijn zat mooie plekjes, maar ik ben te veel een stadsmens. Ik wil overal op de fiets naartoe kunnen, iets te kiezen hebben, verschillende culturen, dingen om te doen.”

Wonen in Voorburg, werken in Den Haag bij VWS. Wat doe je daar?

“Op dit moment ben ik als projectleider heel druk bezig met de VWS Medewerkersdag. Ik ben bij de overheid begonnen als trainee bij VROM. Vervolgens gedetacheerd bij OCW en daar blijven hangen. Voor de vacature op orgaandonatie heb ik de overstap gemaakt naar VWS. Eerst als senior beleidsmedewerker, en nu dus projectleider.”

Al je werktijd nu zit in de voorbereiding van de VWS Medewerkersdag. Wanneer is die dag voor jou geslaagd?

“Er zijn meer dan zeventig workshops georganiseerd, tien werkbezoeken.  Er komen zo’n 1000 VWS’ers vanuit alle hoeken van onze organisatie. Ik ben heel benieuwd wat al die mensen van de dag meenemen. Dat is lastig na te gaan. Maar als ze geïnspireerd naar huis gaan, een eyeopener hebben gehad, als er een kwartje gevallen is, dan ben ik heel tevreden.”

Waar vinden we je qua werk over tien jaar?

“Ik heb geen idee. Natuurlijk denk ik na over de toekomst. Maar waar ik over tien jaar werk? Ik heb geen masterplan. Voorlopig ga ik na de VWS Medewerkersdag verder in het Ontwikkelteam. Daar ben ik in de  eerste helft van 2017 nog gedetacheerd.”

Heb je andere toekomstplannen?

“Plannen genoeg. Ik wil graag nog met man en kinderen een camperrondreis maken. Dat hebben we al een keer gedaan met de tweeling toen ze nog heel jong waren. En we deden het ook toen we nog geen kinderen hadden. Amerika, Australië. Veel mensen vinden het zonde om zulke reizen te maken als kinderen te jong zijn. Dat idee delen wij niet. We nemen de kinderen ook mee naar een stad. Fantastisch om te zien hoe kinderen een stad ontdekken en om hun verwondering mee te maken.”